Samoocena jest komponentem, który w dużej mierze determinuje nasze codzienne życie. Sposób, w jaki o sobie myślimy, istotnie wpływa na nasze funkcjonowanie zarówno społeczne, jak i emocjonalne. Jeśli chcesz dowiedzieć się jak kształtuje się samoocena oraz sposób postrzegania własnego ciała u kobiet pochodzących z rodzin dysfunkcyjnych, zapoznaj się z tekstem poniżej.
Dorastanie w domu z problemem alkoholowym istotnie wpływa na sposób postrzegania własnej osoby. Dojmujące poczucie wstydu, spowodowane sytuacją domową, wykształca w dziecku poczucie niższości oraz niedopasowania społecznego. Odpowiada także za zaniżone poczucie własnej wartości oraz nieustanną potrzebę potwierdzania tej wartości na różne sposoby, zarówno w oczach własnych, jak i społeczeństwa.
Czym jest samoocena i postrzeganie własnego ciała?
Samoocena to uogólniona, względnie trwała ocena siebie jako osoby (Strelau, 2000, s. 573). Jest ściśle związana z tym, w jaki sposób patrzymy na własne ciało oraz jak je oceniamy. Konsekwencją zaniżonego poczucia własnej wartości, w sposób szczególny w zakresie negatywnego nastawienia do siebie i własnego ciała, jest brak umiejętności przyjmowania i odwzajemniania uczuć pozytywnych (Woititz, 2000). Osoby cierpiące z powodu wychowywania się w rodzinie dysfunkcyjnej mają skłonność do nadmiernego, drobiazgowego analizowania własnej osoby oraz do nadmiernego krytycyzmu wobec siebie i własnej skuteczności.
Zobacz także: Syndrom DDA a relacje romantyczne
Kształtowanie obrazu własnego ciała przebiega w trzech fazach:
1) Wczesne doświadczanie własnego ciała.
2) Poczucie zewnętrznych granic ciała i rozróżnianie wewnętrznych stanów cielesnych.
3) Integracja obrazu własnego ciała.
Zaburzenia w postrzeganiu własnego ciała
Sposób postrzegania własnego ciała może zostać zaburzony przez wczesne traumatyczne doświadczenia. Owe zaburzenia mogą dotyczyć nadmiernej koncentracji na objawach cielesnych lub lekceważeniu doznań płynących z ciała. Zaburzenia w postrzeganiu własnego ciała powstają na skutek nieodpowiednich interakcji pomiędzy dzieckiem a rodzicem. Brak empatycznej troski rodzica powoduje, iż dziecko nie jest w stanie wytworzyć odpowiedniej reakcji zmysłowej i właściwych granic ciała. Ciało odczuwane jest jako zniekształcone, niekompletne i obce.
Postrzeganie ciała u kobiet pochodzących z rodzin dysfunkcyjnych
Osoby dorastające w domu z problemem alkoholowym narażone są na zaniedbanie emocjonalne, brak troski oraz opieki rodzicielskiej. Relacje, w takich rodzinach często mają nieodpowiedni wzorzec – brak tam odpowiednich, autonomicznych granic. Nierzadko osoby pochodzące z rodzin dysfunkcyjnych mają trudności w przeżywaniu własnej cielesności oraz seksualności. Na podstawie badań Zakładu Psychologii Lekarskiej Katedry Psychiatrii UJ (2008) można stwierdzić, iż kobiety, które pochodzą z rodzin z dysfunkcjami, mają znacznie zaniżone poczucie własnej wartości względem kobiet pochodzących z domu o zdrowym modelu rodzinnym. Największe różnice przejawiają się w zakresie przeżywania intymności z drugą osobą płci przeciwnej oraz w akceptacji wyglądu własnego ciała. Kobiety pochodzące z rodzin dysfunkcyjnych mają skłonność do zniekształconego sposobu patrzenia na własne ciało. Niewątpliwie dzieciństwo spędzone w rodzinie z dysfunkcją choroby alkoholowej ma duże znaczenie w procesie formowania się ja cielesnego, powoduje trudności w eksponowaniu oraz przeżywaniu własnej kobiecości oraz wytwarza skłonność do nadmiernej kontroli wagi i sposobu odżywiania.
Wskazówki dla kobiet pochodzących z rodzin dysfunkcyjnych:
• spróbuj posłuchać własnego ciała – w myśl psychosomatyki ciało jest wskaźnikiem naszego napięcia i warto słuchać jego wskazówek;
• spróbuj doświadczyć siebie poprzez percepcję własnego ciała (koncentracja wzrokowa na ciele);
• spróbuj zrozumieć związek własnych emocji i ciała oraz rolę ciała w regulowaniu własnych emocji;
• spójrz na swoje ciało jak na dom, w którym spędzasz życie, i zacznij dbać o jego harmonię – poczuj się w nim jak u siebie;
• poszukaj profesjonalnej pomocy – to może pomóc Ci odkryć własne piękno.
Specjaliści pracujący zwłaszcza z kobietami pochodzących z rodzin dysfunkcyjnych powinni zwracać dużą uwagę na sposób, w jaki kobiety postrzegają własne ciało. Praca nad tym zagadnieniem powinna być uwzględniona w procesie terapeutycznym nie tylko u kobiet ze zdiagnozowanymi zaburzeniami odżywiania. Dlaczego? Ponieważ samoocena oraz sposób myślenia o całości własnej osoby jest czynnikiem, który w bardzo dużym stopniu rzutuje na nasz dobrostan oraz skuteczność ewentualnej terapii.
Weronika Wołoszka
Bibliografia:
– Lelek A., Bętkowska- Korpała B., Doświadczanie własnego ciała u kobiet z syndromem Dorosłego Dziecka Alkoholika (DDA) – doniesienie z badań. Psychoterapia 4 (147) 2008, str. 43-51.